3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre Lise ve Üniversitelerde mesleki ve teknik eğitim gören stajyerler yaptıkları staj karşılığında ücret alma hakkına sahiptir.
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nun “Ücret ve Sosyal Güvenlik” başlıklı 25. maddesinde “Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile iş yeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. (Değişik son cümle: 13/2/2011-6111/64 md.) Ancak, işletmelerde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine, asgari ücretin net tutarının yirmi ve üzerinde personel çalıştıran iş yerlerinde yüzde 30’undan, yirmiden az personel çalıştıran iş yerlerinde yüzde 15’inden, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde 30’undan aşağı ücret ödenemez.” şeklinde olduğu, yine aynı Kanun'un “Mesleki eğitime katılma payı” başlıklı 24. maddesinin son bendinde “....Bu sayının tespitinde görev ve çalışma statüsüne bakılmaksızın iş yerinde 1475 sayılı İş Kanununa tabi olarak çalıştırılan personel sayısı dikkate alınır.” denilmektedir.
Bir stajyerin ücret hakkına sahip olabilmesi için,
Mesleki ve teknik eğitim görmesi,
Stajını okul dışında bir işletmede yapması, gerekmektedir.
Bir Okulun Mesleki ve Teknik Eğitim verip vermediğinin tespiti kolay olsa da Yüksek Öğretim Kurumu Mesleki ve Teknik Öğretim yapan bölümleri görüş yazıları açıklamaktadır. Mahkemeler ve Yargıtay ücret alacak hakkını ileri süren stajyerin alacak hakkına sahip olup olmadığını Yüksek Öğretim Kurumunun görüş yazılarına atıf yaparak tespit etmektedir .
Aşağıda paylaşılan Yargıtay Kararında Beden Eğitimi ve Spor Yüksek okulunda Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümünde eğitim gören ve staj yapan bir öğrenci yapmış olduğu stajlar karşılığında ücret alacak hakkının bulunduğunu ileri sürerek dava açmıştır.Yargıtay Yüksek öğretim Kurulu Başkanlığının 7431 sayılı yazısında Mesleki ve Teknik eğitim yapan bölümleri belirttiğini Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği bölümünün bu görüş yazısında bulunmadığını, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği bölümünün Mesleki ve Teknik eğitim yapan bir bölüm olmaması sebebiyle davanın reddedilmesi gerektiğini belirterek kararı bozmuştur.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2018/4202 E. , 2018/7528 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalı Milli Eğitim Bakanlığı aleyhine 28/06/2016 gününde adli yardım talepli olarak verilen dilekçe ile staj ücreti alacağı istenmesi üzerine mahkemece adli yardım talebi kabul edilerek yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne dair verilen 28/03/2017 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca kanun yararına bozma yoluyla istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, staj ücret alacağı istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne kesin olarak karar verilmiştir.Davacı, ... Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunda Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümünde öğrenciyken, Ağrı’daki çeşitli okullarda zorunlu staj yaptığını, Yükseköğretim Kurulu’nun 7431 ve 5886 sayılı Mesleki Teknik Eğitim Yapan Programlar konulu yazısı ile staj ücret alacak olan programların belirtildiğini, bu yazı ile tüm önlisans ve mesleki ve teknik eğitim yapan lisans programının staj ücreti almaya hak kazandığını ancak staj ücretinin ödenmediğini belirterek staj ücret alacağının tahsilini istemiştir. Davalı, davanın reddi gerektiğini savunmuştur. Mahkemece, alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne kesin olarak karar verilmiştir. Adalet Bakanlığının talebi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, kararın kanun yararına bozulmasını istemiştir.
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nun 3. maddesinin j bendi, 6111 sayılı Kanun’un 61. maddesiyle 13.02.2011 tarihinde “Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumları, mesleki ve teknik eğitim alanında, diplomaya götüren orta öğretim kurumları ve mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumları ile belge ve sertifika programlarının uygulandığı her tür ve derecedeki örgün ve yaygın eğitim - öğretim kurumlarını ifade eder.” şeklinde değiştirilmiştir. Aynı Kanunun “Ücret ve Sosyal Güvenlik” başlıklı 25. maddesinde ise “Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile iş yeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. (Değişik son cümle: 13/2/2011-6111/64 md.) Ancak, işletmelerde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine, asgari ücretin net tutarının, yirmi ve üzerinde personel çalıştıran iş yerlerinde yüzde 30’undan, yirmiden az personel çalıştıran iş yerlerinde yüzde 15’inden, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde 30’undan aşağı ücret ödenemez.” denilmektedir.
Dosya kapsamından, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 7431 sayılı yazısında 6111 sayılı Kanun’un 61. maddesi ile mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumlarının da 3308 sayılı Kanun’a tabi olduğu, ücret ödenmesi gereken mesleki ve teknik eğitim programlarının Üniversitelerarası Kurul Başkanlığından alınan görüş de dikkate alınarak oluşturulan liste ile belirlendiği, davacının eğitim aldığı beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümünün listede yer almadığı anlaşılmaktadır. Şu durumda mahkemece, davacının eğitim aldığı programın staj ücreti ödenen programlar kapsamında bulunmadığı gözetilerek karar verilmesi gerekirken, yanılgılı şekilde davanın kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın kanun yararına temyiz isteminin kabulüne karar verilerek kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına temyiz isteminin kabulü ile sonuca etkili olmamak üzere yerel mahkeme kararının kanun yararına BOZULMASINA; gereği yapılmak üzere kararın bir örneği ile dosyanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine 03/12/2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.
Her ne kadar 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nun “Ücret ve Sosyal Güvenlik” başlıklı 25. maddesinde “Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile iş yeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir.'' Hükmü bulunsa da yazılı bir sözleşmenin bulunması zorunlu bir unsur değildir. Yazılı bir sözleşmenin bulunmadığı durumlarda sözlü bir sözleşmenin varlığı kabul edilmelidir. Stajyerler staja başlayıp yükümlülüklerini yerine getirerek hizmet vermektedir.Staj yapılan işletme ise bu hizmeti kabul etmekte, stajın yapılmasına hizmeti kabul etmek suretiyle onay vermektedir.