Mesleki ve Teknik Eğitim gören öğrenciler eğitimleri kapsamında yapmış oldukları stajlar sebebiyle ücret alma hakkına sahiptir. Kanunlarımız gereği birçok işletme stajyerleri staja kabul etmek zorundadırlar. Stajyer kabul eden bu işletmeler kanunen düzenlenmesine rağmen stajyerlere ücret ödemesi yapmamakta, yükümlülüklerini yerine getirmekten kaçınmaktadır.
Bazı işletmeler ise öğrenciler ile yapmış oldukları staj sözleşmelerinde, ücret talep etmeyecekleri konusunda öğrencilerde taahhüt almaktadır. Stajyer öğrencilerin ücret hakkı 3308 Sayılı Mesleki Eğitim kanununda açıkça düzenlendiğinden alınan bu taahhütlerin geçerli kabul edilmesi mümkün değildir.Öğrenci taahhüt imzalasa bile kanun gereği ücret alma hakkına sahiptir ve bu hakkına kavuşmak için hukuki yollara başvurabilir.
Yargıtay güncel kararlarında staj yapan öğrencilere ücret ödenmesinin eğitimin zorunlu bir unsur olduğunu, ücret verilmesinin kanunun emredici hükmü olduğunu ve emredici hükümlere aykırı sözleşme yapılamayacağını, böyle bir sözleşme yapılsa bile geçersiz olacağını ve stajyerlerin ücret almadan çalışmasının ANGARYA olacağını, böyle bir sözleşmenin Anayasamızın 18. maddesinde düzenlenen "angarya yasağına" da aykırı olacağını açıkça vurgulamıştır.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2016/13958 E. , 2018/5624 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalı ... aleyhine 09/10/2015 gününde adli yardım talepli olarak verilen dilekçe ile staj eğitimi nedeniyle alacak istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın reddine dair verilen 15/03/2016 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA ve aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine 24/09/2018 gününde oyçokluğuyla karar verildi. KARŞI OY YAZISI Davacı, ... Mesleki ve Teknik ... Lisesinde öğrenciyken 2014-2014 eğitim döneminde ...Vakfında staj yaptığını, staj ücretinin kendisine ödenmediğini belirterek söz konusu ücretin tahsilini talep etmiştir. Davacı vakıf kurumun gönüllülük esasına dayalı olarak hizmet sunan bir kuruluş olduğunu, stajyer çalıştırma gibi bir uygulamalarının olmadığını ayrıca davacının taahütname imzalayarak herhangi bir ücret talep etmeyeceğini kabul ettiğini belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davacının imzaladığı taahütname ile ücret talep etmeyeceğini bildirdiği, sonradan ücret talep etmesinin dürüstlük kurallarına aykırı olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Söz konusu karar davacı tarafça temyiz edilmiştir. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nun 11. maddesine göre staj yapan öğrenciler işçi sayılmasa da aynı Kanunun 25. ci maddesinde staj yada tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere işletmeler tarafından ödenecek ücretin ... düzenlenecek sözleşme ile tespit edileceği bu ücretin ise yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde asgari ücretin net tutarının %30'u, yirmiden daha az personel çalıştıran işyerinde ise asgari ücretin %15'den az olamayacağı belirtilmiştir. Söz konusu yasal düzenlemeye göre işletmelerde staj yapan öğrencilere ücret ödenmesi eğitimin ve stajın zorunlu bir unsuru olarak kabul edilmiştir. Buna göre aday çırak, çıraklar, işletmede mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarda okumakta iken staja yada tamamlayıcı eğitime tabi tutulan öğrencilerin ücretsiz ve sigortasız çalıştırılması yasaklanmıştır. Şu durumda, Kanunun emredici hükmüne aykırı sözleşme yapmak geçersiz olduğu gibi Anayasamızın 18. maddesinde düzenlenen "angarya yasağına" da aykırıdır. Somut olayda davacının ücret almadan staj yapmayı kabul etmesi, doğmamış bir haktan başlangıçta vazgeçme olduğu gibi 3308 sayılı mesleki eğitim kanun 25 maddesindeki emredici düzenlemeye de aykırı olduğundan geçersiz olup davacı açısından hüküm doğurmaz. Bu nedenle davacının staj yaptığı dönem için ücrete hak kazandığı düşüncesiyle değerli çoğunluğun onama kararına katılmıyorum.24/09/2018