Evlatlık ilişkisi evlat edinen ile evlat edinilen arasında kurulan bir yapay soybağıdır. Evlat edinme şartları, Türk Medeni Kanunu madde 305-320 arasında düzenlenmiştir.
EVLAT EDİNME ŞARTLARI
18 yaşından küçüklerin evlat edinilebilmesi için evlat edinen tarafından bir yıl süre ile bakılmış olması ve bunda küçüğün yararının bulunması gerekmektedir. Ayrıca evlat edinilen küçük ile evlat edinen arasında en az on sekiz yaş farkı olmalıdır.
Evli çiftlerin evlat edinebilmesi için eşlerin ancak birlikte evlat edinmeleri gerekmektedir. Evli olmayanlar birlikte evlat edinemezler. Yine evli çiftlerin evlat edinebilmesi için en az 5 yıl evli olmaları ve otuz yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir.Evli olmayanlar ise otuz yaşını doldurmuş olmaları halinde evlat edinebilirler.
EVLAT EDİNME İÇİN DAVA AÇMAK ZORUNLU MUDUR?
Evlat edinme sadece mahkeme kararı ile olduğundan evlat edinmek isteyenler dava açmak zorundadır. Bu nedenle evlat edinmek isteyenlerin bu süreci başarı ile sonuçlandırmaları ve herhangi bir hak kaybına uğramamaları adına söz konusu davanın bir avukat aracılığı ile yürütülmesi gerekmektedir. Bu durumda avukata verilecek olan vekaletnamede konuyla ilgili olarak özel yetkiye yer verilmesi de gerekmektedir.
EVLAT EDİNME DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Evlat edinme için, evlat edinen evli değilse oturma yerinde, eğer evlat edinenler evli ise eşlerden birinin oturma yerindeki mahkemelerde dava açılır.Görevli mahkeme ise aile mahkemesidir.
EVLAT EDİNME DAVASINDA YARGILAMA USULÜ
Diğer hukuk davalarında hakim tarafların ileri sürdüğü kanıtlara bağlı olarak karar verirken evlat edinme davasında özel bir durum söz konusudur. Evlat edinme davası kamu düzenini ilgilendirdiğinden burada hakime geniş bir şekilde araştırma ve inceleme yetkisi verilmiştir. Bu nedenle hakimin bu davayı incelerken oldukça dikkatli ve temkinli olması gerekmektedir.
O halde hakim bu davada karar verirken evlat edinilen ile evlat edinenlerin kişilik özelliklerini, ekonomik durumlarını, eğitimlerini vs gibi kısaca bu davayı açmaya neyin sebep olduğunu araştıracaktır.
Ayrıca tüm bunların yanında evlat edinilenin rızası ve üstün yararı da aranmaktadır.
EVLAT EDİNME DAVASININ SONUÇLARI
Mahkemeden çıkan evlat edinme kararının doğurduğu birtakım sonuçlar vardır. Öncelikle evlat edinilenin önceki anne babasına ait haklar ve yükümlülükler evlat edinme kararı ile birlikte evlat edinene/edinenlere geçer.
Evlatlık, evlat edinen/edinenlerin mirasçısı olur.
Evlatlık 18 yaşından küçük ise evlat edinenin soyadını alır. Evlat edinen isterse küçüğe yeni bir ad verebilir.
Evlat edinilen 18 yaşından büyükse dilediği takdirde evlat edinenin soyadını alabilir.
Evlat edinme kararına binaen ilgili mahkeme kararı tarafların nüfus kütüğüne işlenir.
EVLAT EDİNME İLE İLGİLİ OLARAK SIK SORULAR SORULAR
EVLİ OLMAYAN KİŞİLER EVLAT EDİNEBİLİR Mİ?
Evli olmayan kişiler, 30 yaşını doldurmuş olması ve evlat edinilen ile arasında en az 18 yaş olması halinde evlat edinebilir.
EVLİ OLMAYAN KİŞİLER BİR BAŞKASI BİRLİKTE EVLAT EDİNEBİLİR Mİ?
TMK madde 306'ya göre ''eşler'' ancak ''birlikte'' evlat edinebilirler, evli olmayanlar birlikte evlat edinemezler. O halde Kanun ancak resmi olarak evli olan eşlerin birlikte evlat edinebilmesine imkan vermiştir. Bu nedenle Kanun, dini nikahlı eşlerin veyahut resmi olmayan birlikteliklerin evlat edinmesine izin vermemiştir.
EVLİ OLAN KİŞİLER TEK BAŞINA EVLAT EDİNEBİLİR Mİ?
Yine TMK madde 306'ya göre eşler ancak ''birlikte'' evlat edinebilirler. Bu nedenle Kanun eşlerin tek başına evlat edinmelerine izin vermemektedir.
EŞLER BİRLİKTE EVLAT EDİNEBİLİR Mİ?
Yukarıda bahsettiğimiz üzere eşler birlikte evlat edinebilir. Ancak Kanun, eşlerin en az beş yıl evli olmalarını veya otuz yaşını doldurmuş olmaları koşullarını aramaktadır.
BİR EŞ, DİĞERİNİN ÇOCUĞUNU EVLAT EDİNEBİLİR Mİ?
Eşlerden biri en az iki yıldan beri evli olmaları veya kendisinin otuz yaşını doldurmuş olması koşulu ile diğerinin çocuğunu evlat edinebilir.
18 YAŞINDAN KÜÇÜKLER HANGİ ŞARTLAR İLE EVLAT EDİNİLEBİLİR?
Yukarıda bahsettiğimiz koşullara ek olarak küçüğün evlat edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması da gerekmektedir.
18 YAŞINDAN BÜYÜKLER EVLAT EDİNİLEBİLİR Mİ?
Evlat edinenin varsa altsoyunun açık muvafakatiyle TMK madde 313'de sayılan durumların varlığı halinde evlat edinilebilir.
Kanunun aradığı şartlardan kısaca bahsedilmiş olup evlat edinme kurumu detaylı, teknik ve özel bir konu olup açılacak davaların bir avukat aracılığı ile takip edilmesi faydalı olacaktır.